تحلیل اهرمی صورت های مالی و نقش اطلاعاتی آن در سودآوری و نسبت قیمت به ارزش دفتری سهام شرکت‏های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

بدهی، سودآوری و ارزش شرکت موضوعاتی هستند که همواره بیشترین توجه را در حوزه مدیریت مالی به خود اختصاص داده‏اند. بدهی در ارتباط با سودآوری شرکت همچون یک شمشیر دولبه عمل می‏کند. از طرفی وجود بدهی در ساختار مالی، منجر به استفاده از تخفیفات مالیاتی می‏شود زیرا هزینه بهره، هزینه قابل قبول مالیاتی است که این امر منجر به افزایش بازده می‏شود اما از طرفی دیگر وجود بدهی بیش از حد، منجر به افزایش ریسک شرکت، هزینه‏های آشفتگی مالی و هزینه‏های ورشکستگی است که این امر منجر به کاهش بازده می‏شود. به این علت تصمیم در مورد بدهی و نحوه ترکیب آن در ساختار مالی شرکت‏ها باید در راستای حداکثرسازی ارزش بازار شرکت باشد. از آنجا که بدهی یکی از حیاتی ترین بخش مورد استفاده در ساختار مالی شرکت‏ها است بررسی در این زمینه و یافتن ارتباط آن با دیگر عناوین مالی مخصوصاً شاخص‏های عملکردی شرکت مهم می‏نماید و کمک زیادی را در استفاده از این ابزار مالی خواهد کرد لذا این پژوهش برای رسیدن به برخی از اهداف ذکر شده به دنبال پی بردن به وجود رابطه بین بدهی عملیاتی و برخی شاخص‏های عملکردی (سودآوری و نسبتp/b ) خواهد بود. هدف اصلی این پژوهش، بررسی تاثیر بدهی عملیاتی بر شاخص‏های عملکردی شرکت یعنی سودآوری و نسبت قیمت به ارزش دفتری می‏باشد. بدین منظور در این پژوهش، اجزاء بدهی عملیاتی، یعنی بدهی عملیاتی قراردادی و برآوردی به عنوان متغیر‏های مستقل اصلی به کار گرفته می‏شوند و تاثیر هر یک از این متغیر ها به طور جداگانه بر سودآوری سهامداران و نسبت قیمت به ارزش دفتری بررسی‏ گردیده است. نمونه پژوهش متشکل از 76 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره زمانی 1379-1387 است. در این پژوهش از آزمون‏ رگرسیون چند متغیره به روش داده‏های تابلویی و داده‏های تلفیقی جهت تعیین معنادار بودن ارتباط بین متغیرهای مستقل و وابسته استفاده‏ گردیده است. برای تعیین نوع داده‏های ترکیبی از آزمون f لیمر و بر حسب مورد آزمون هاسمن استفاده شده است. همچنین برای آزمون فرضیه‏های پژوهش از آزمون‏های f فیشر و t- استیودنت استفاده گردیده است. نتایج پژوهش نشان می‏دهد که بدهی عملیاتی برآوردی با سودآوری آتی و نسبت قیمت به ارزش دفتری رابطه مثبت و معناداری دارد در حالی که بدهی عملیاتی قراردادی با معیارهای عملکردی شرکت (سودآوری آتی و نسبت p/b) رابطه معنی‏داری ندارد. واژگان کلیدی بدهی عملیاتی قراردادی، بدهی عملیاتی برآوردی، بازده حقوق صاحبان سهام عادی، نسبت قیمت به ارزش دفتری